Wendbare lokale besturen in snel veranderende tijden

Het Vlaamse lokale politieke landschap is voortdurend in beweging: denk bijvoorbeeld maar aan de integratie van het OCMW in het gemeentebestuur. Het boek ‘Wendbare lokale besturen in snel veranderende tijden’ gaat dan ook in op een aantal ontwikkelingen die zich bij de lokale besturen de voorbije tijd voordeden en komende beleidsperiode zullen voordoen. Herwig Reynaert, hoogleraar politieke wetenschappen aan de UGent, verzamelde in dit werk een brede waaier aan perspectieven van academici en experten, met thema’s gaande van regiovorming tot de implementatie van nieuwe vormen van burgerparticipatie. De auteurs onderzochten de gevolgen van nieuwe initiatieven uit het Vlaamse regeerakkoord van 2019 en de beleidsnota’s van de Vlaamse ministers. 

De toekomst van de lokale participatiedemocratie 

Wij lazen met extra aandacht (uiteraard) de hoofdstukken over de toekomst van de lokale participatiedemocratie in Vlaanderen. Het Vlaamse regeerakkoord bevat immers heel wat interessante voorstellen, zoals het uitdaagrecht van burgers en de nadruk op het versterken van burgerinitiatieven. Met een opening naar het right to challenge zal de georganiseerde gemeenschap het bestuur kunnen uitdagen. Coproductie zal ruimer verspreid worden en lokale besturen zullen meer dan ooit functioneren als laboratoria van burgerparticipatie. In twee hoofdstukken worden we heel wat wijzer welke kansen de voorstellen in het Vlaamse regeerakkoord bieden, maar ook op welke limieten ze botsen. 

De lokale vertegenwoordigende democratie hervormd: multiple choice? 

Professor politieke wetenschappen Kristof Steyvers gaat in zijn bijdrage dieper in op de afschaffing van de opkomstplicht bij de gemeenteraadsverkiezingen, het initiatiefrecht voor de grootste lijst, de automatische benoeming van de burgemeester en de nieuwe maatregelen die de gemeenteraad moeten versterken. Hij confronteert het Vlaamse regeerakkoord met het bredere publieke debat en inzichten uit de politiekwetenschappelijke literatuur. De beleidsintenties worden zo afgewogen en vergeleken met voorbeelden over de regionale grenzen heen. Omdat de gevolgen van de beleidswijzigingen pas in 2024 duidelijk zullen zijn, kan Steyvers door vergelijkingen met Wallonië en Nederland waarschijnlijke trends en tendensen aftoetsen. De hervormingen rond lokale democratie worden op deze manier geplaatst in het bredere debat dat op andere plaatsen in België en Europa gevoerd wordt. 
Steyvers gaat daarbij bijvoorbeeld in op de voorziene afschaffing van de stemplicht bij de lokale verkiezingen in 2024. De kiezer zal dan zelf beslissen of hij naar de stembus trekt. Zal dat de stem van bepaalde groepen versterken? En van andere kiezers verzwakken?Steyvers stelt zich dan ook de vraag hoe lokaal beleid op deze manier representatief zal zijn. 

Waarom willen lokale politici de lokale democratie moderniseren? 

Op het Vlaamse niveau veranderde er de laatste decennia inzake burgerbetrokkenheid en burgerparticipatie wel één en ander. Wijkbudgetten en burgerinitiatieven werden in het leven geroepen om de band tussen burger en politiek te versterken en de afstand tussen beiden te verkleinen. Sofie Hennau (UHasselt) stelt echter dat, ondanks de goede intenties, het gebruik van de verschillende participatie-instrumenten evenwel beperkt blijft. Bestaande praktijken van lokale besluitvorming blijken maar moeilijk te veranderen. Traditionele participatie- en overlegstructuren voldoen niet langer om de veelheid aan signalen van de burgers te vatten en om te zetten naar een breed gedragen beleid. Ze onderzoekt dan ook het lokale politieke draagvlak voor verschillende democratische vernieuwingen binnen gemeentebesturen. Het gebruik en de impact van hervormingen en de wijze waarop participatie wordt georganiseerd blijken nogal afhankelijk van de lokale context en de politieke wil van lokale politici en partijen. Hennau stelt daarom dat de uitvoering van de ambities van de Vlaamse regering in grote mate afhankelijk zal zijn van het lokale politieke draagvlak binnen de Vlaamse gemeentebesturen. Wat volgt is een uitgebreide en diepe analyse van de relaties tussen eigenbelang, waarden, ideologie en democratische vernieuwingen. 

Een onontbeerlijke uitgave 

Dit verzamelwerk gaat over veel meer dan democratische nieuwigheden. De veelheid aan thema’s doet echter de leesbaarheid niet teniet. Dat maakt het werk interessant voor een breed publiek, van lokale besturen tot wakkere burgers die meer te weten willen komen over de gevolgen van het Vlaamse regeerakkoord voor hun gemeenten. Gebaseerd op een hele resem data, overzichtelijk weergegeven en duidelijk beargumenteerd, is ‘Wendbare lokale besturen in snel veranderende tijden’ nu al een onontbeerlijke uitgave die vooruitkijkt naar de uitdagingen van morgen.   
 
‘Wenbare lokale besturen in snel veranderende tijden: lokale en provinciale politiek’, nu uit bij uitgeverij Vanden Broele. 

(Arno Van Rensbergen) 

Lees meer

Vacature Tijdelijke Campagnemedewerker

De Wakkere Burger vzw werft aan TIJDELIJKE CAMPAGNEMEDEWERKER (m/v/x) ‘IK STEM OOK’ (80% VTE) De Wakkere Burger vzw is een onafhankelijke sociaal-culturele

Recent

Ontvang het laatste nieuws

Schrijf je in op onze nieuwsbrief

En blijf op de hoogte van al het De Wakkere Burger nieuws.